Mit „szlachetnego dzikusa”

Prawdopodobnie nie ma bardziej destruktywnego mitu w historii człowieka niż mit „szlachetnego dzikusa” – niewinnej istoty nieskażonej wpływem „cywilizacji”. W rzeczywistości jego powszechność i atrakcyjność przyczyniły się do niszczenia kultur i cywilizacji o wiele bardziej, niż inne niezwykle brutalne czyny, jak choćby palenie bibliotek. Mit szlachetnego dzikusa jest groźny przede wszystkim dlatego, że całkowicie zniechęca ludzi do korzystanie z bibliotek. Skłania on do wiary w to, że bierne podążanie za własnymi instynktami i nierozwijanie potencjału swojej wolnej woli jest dla człowieka najlepszym rozwiązaniem.

Wierzyć w szlachetnego dzikusa oznacza wierzyć też w to, że człowiek nie potrzebuje żadnych instrukcji ani kierowania, by dobrze żyć. Obecnie szczególnie widoczne jest to w edukacji i wychowaniu, gdzie powoli odchodzi się od kształtowania charakteru. Już tylko w nielicznych miejscach uczy się, jak postępować w zgodzie z wartościami takimi jak: demokracja, równość, solidarność, szczerość, otwartość czy troska o innych. Ta luka w edukacji jest szczególnie niepokojąca dla firm partycypacyjnych, które ze swej definicji są skupione na człowieku i oczekują od swoich członków życia według takich wartości. Wierzę, że poprzez dostęp do odpowiednich narzędzi i wzrost osobisty można doskonalić się w ten sam sposób, jak w przypadku każdej innej umiejętność lub wiedzy. W tym celu konieczna jest jednak systematyczna praktyka.

Systematyczna praktyka

cc by Jim, the Photographer at flickr

W badaniach nad systematyczną praktyką psychologowie śledzili postępy praktyków różnych dziedzin: muzyków, sportowców, informatyków, szachistów itd. Porównali amatorów, którzy działali jedynie w oparciu o własne  doświadczenie oraz sporadyczne, nieskoordynowane szkolenia, i tych, którzy w swojej dziedzinie odnieśli wyjątkowy sukces. Odkryto, że prawdziwa eksperckość zawodowa wymaga świadomej, zamierzonej i systematycznej praktyki. Choć systematyczna praktyka różni się w zależności od dziedziny, zwykle zawiera takie same elementy: (1) powolny postęp osiągany na drodze opanowywania umiejętności podstawowych zanim sięgnie się po bardziej złożone; (2) dostateczna ilość czasu na codzienne ćwiczenie; (3) prowadzenie przez trenerów lub nauczycieli, którzy stawiają wciąż nowe wyzwania; (4) na początku informacja zwrotna od ekspertów i rówieśników, następnie umiejętność samonadzoru; (5) kwestionowanie własnej wiedzy i umiejętności poprzez ciągłe konfrontowanie się z nowymi osiągnięciami w danej dziedzinie[1].

Historia systematycznej praktyki

Badania takie jak te dają nadzieję, że mit szlachetnego dzikusa nie podbije całkowicie świata. Społeczeństwo wydaje się powoli zaczynać rozumieć, że musimy traktować rozwój osobisty jako obszar wart zarówno systematycznych studiów, jak i dojrzałych zastosowań, równie ważnych jak medycyna czy fizyka. Trzeba podjąć staranne i świadome prace mające na celu rozwijanie wiedzy dotyczącej osobistego rozwoju, trzeba opracować metody mierzenia sukcesu. Na całe szczęście ludzie od zawsze intuicyjnie zdawali sobie sprawę ze znaczenia zamierzonej,  świadomej praktyki w dążeniu do osobowego wzrostu, więc nie musimy zaczynać od zera. Każda religia ma swój model wzrostu duchowego, wielu filozofów i psychologów zaproponowało własne modele rozwoju osobistego. Dlatego naszym zadaniem jest wybranie modelu, który najlepiej pasuje do naszych celów. Wiele modeli wzrostu duchowego skierowanych jest do wewnątrz, to znaczy kieruje nas do ostatecznego celu jakim jest samoaktualizacja. Myśląc w kategoriach partycypacyjnych, nie skupiamy się wyłącznie na własnym dobru, ale też na dobru innych. Dlatego modele samorealizacji i samoaktualizacji nie do końca pasują do wartości takich jak: troska o innych, solidarność i społeczna odpowiedzialność.

Sprawdź, jak wygląda Twoja systematyczna praktyka w rozwoju osobowym.

[1] Erickson, K. A. (2006). The Influence of experience and deliberate practice on the development of superior expert performance. In: Erickson, K. A., et al. (Eds.) The Cambridge handbook of expertise and expert performance.